برخی از اصطلاحات رایج در دنیای فشن، به هنگام ترجمه مفهوم خود را به درستی منتقل نمی‌کنند. البته این موضوع به دلیل عدم ترجمه یا تکامل زبان‌ها نیست. بلکه این امر از آنجایی نشات می‌گیرد که هر زبانی، ساختار فکری مختص به خود را دارد و پیام هر کلمه‌ای را نمیتوان با معنی و مفهوم زبان اصلی خود به طور تمام و کمال با ترجمه منتقل کرد. لغت Timeless، یکی از این واژگان است که در حوزه فشن معنی مختص خود را دارد. اگر بخواهیم در دنیای فشن Timeless را به درستی معنی کنیم و بکار بگیریم، باید نکاتی را بدانیم. از این رو تصمیم گرفتیم تا در این نوشتار در معنای Timeless، صحبت کنیم.
معنی لغوی Timeless
برای درک بهتر هر کلمه، دانستن جایگاه آن در دستور جمله ضروری است. Timeless در عبارت، جایگاه صفت را دارد. بدین معنی که به چیزی یا شخصی نسبت داده می‌شود. در زبان فارسی، بهترین هم معنی برای این کلمه، واژه “بی انتها” است. اما خود همین کلمه نیز به هنگام استفاده باید توضیح داده شود در غیر این صورت می‌تواند مخاطب را دچار اشتباه کند. واژه‌ی Timeless، در کنار آیتم‌ها به کار می‌رود تا به این موضوع اشاره کند که این آیتم، در دنیای فشن و استایل به طور بی‌انتها استفاده می‌شود و به سرعت از مد افتاده نمی‌شود.
اسم مرتبط با این صفت، کلمه Timelessness، به معنی بی زمان بودن و بی انتها بودن است و نباید از آن به عنوان صفت استفاده کرد.
در لغت نامه آکسفورد، کلمه Timeless، همیشگی و ماندگار معنی شده، اما در ریشه‌ی این کلمه رد پای زمان را می‌بینیم. بر اساس دیکشنری کمبریج، Timeless به چیزی نسبت داده می‌شود که به زمان خلاصه نگردد. ارزش لوازم Timeless، از زمان خارج است و به دوره‌ی خاصی محدود نمی‌شود. هر چیز Timeless، با گذر زمان کهنه نمی‌شود و از مد خارج نخواهد شد. در واقع، Timelessness مستقل از تغییرات جامعه و مد است.
“زمان” در مبحث Timeless پارادوکس جالبی را خلق کرده است و ناچیز تلقی می‌شود. در واقع استفاده از پسوند “less”، تاکیدی بر عدم اهمیت زمان است. کیفیت اجناس بی انتها، فراتر از برهه‌های ترند است. Timelessness با زمان اندازه گرفته نمی‌شود و تاثیر زمان در ارزشمندی آن ناچیز است بلکه تاثیر ساختار در ماندگاری آن‌ها مورد سنجش است.
تفاوت نوستالژی و Timeless
برای شرح و درک این موضوع باید در نظر داشت که نوستالژی، از Timeless مستقل است. هرچیزی خارج از محدوده زمان و ترند، Timelessness را شکل می‌دهد که البته ویژگی‌های خاص خود را نیز به همراه دارد. در حالی که گذر زمان در نوستالژی، شاخصه‌ی تاثیرگذاری است. قبل از اشاره به مفهوم این دو در صنعت فشن بهتر است برای درک بهتر، مثال آسان‌تری برایتان بزنیم. موسیقی ملموس‌ترین نمونه نوستالژی است. یک موسیقی نوستالژیک در زمان خود تازه بوده، استانداردهای زمان خود را حفظ می‌کرد و در واقع محصول جدیدی محسوب نمی‌شد. فقط زمان ارزش متفاوتی به آن بخشیده است. ارزشی که با شنیدن آن موسیقی، پس از گذر سال‌ها، حسی قدیمی با بوی خاطره در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند. اساس نوستالژی، ارزشی است که در پس زمان، به یک اثر اضافه می‌شود.
اما داستان Timeless، ساختار دیگری دارد. در مثال موسیقی، کیفیتی که موسیقی Timeless دارد همیشگی است و کهنه نمی‌شود، رنگ و بوی نوستالژی هم به خود نمی‌گیرد. چرا که زیبایی آن در زمان خلاصه نشده و در هر برهه‌ای از زمان، تازگی و طراوت مخصوص به خود را دارد. برای مثال قطعات اپرای Puccini یا چایکوفسکی، همگی بخشی از موسیقی بی انتها هستند. Timelessness، نوای همان آهنگیست که با هر بار شنیدنش، حس می‌کنید، آن قطعه همین دیروز ساخته شده است.
اما موسیقی نوستالژیک، ارزش خود را به مرور زمان پیدا کرده است. برای ما ایرانیان، استاد شجریان شاید نمونه یک نوای نوستالژیک تمام عیار باشد. هرچند در دیدگاه بسیاری از افراد، موسیقی او، بی انتها و Timeless نیز تلقی می‌شود. برای توضیح تفاوت نوستالژی و بی انتها باید بگوییم که یک نوستالژی می‌تواند تایم لس باشد اما هیچ تایم لسی، نوستالژی نیست. چون زمان ارزشی به آن اضافه نمی‌کند. این کیفیت آیتم‌های بی انتهاست که آن‌ها را ماندگار می‌کند. ماندگاری آیتم‌های بی‌انتها از مقوله گذر زمان، مستثنی است.
مفهوم Timeless در فشن
دنیای فشن با تغییر و تحول معنا پیدا می‌کند. گذر از سیلوئت‌ها و رنگ‌های گذشته، دستکاری و نوآوری در خلاقیت و بازی با پارچه‌ها و شکل‌های متعدد، دنیای فشن را به چیزی که امروز می‌بینیم، بدل کرده است. شاید در قدم اول فکر کنید که Timelessness در صنعت مد جایگاهی ندارد. چرا که هر چیزی در این صنعت با تغییر و تحول، در طول زمان شکل می‌گیرد. زمان درتولیدات فشن امر مهمی تلقی می‌شود اما نباید جایگاه آن را در مقوله تایم لس به اشتباه به کار بگیریم. زمان در فشن تایم لس تعیین کننده کیفیت نیست، بلکه کاربرد را تعیین می‌کند.
این حرف ما بر این اساس است که زمان بر میزان کاربرد یک قطعه لباس تایم لس در هر برهه‌ای تاثیر گذار نیست. چه بخواهید چه نخواهید قطعات تایم لس، در هر زمانی، کاربردی اند. فشن، گسترده‌تر از محدودیت‌های زمانی است و ظرفیت هر سلیقه و نظری را دارد.
پوشاک Timeless با گذر زمان زیبایی خود را از دست نمی‌دهند. انتخاب لباس بی انتها به فرد امکان پوششی را می‌دهد که از مد نمی‌افتد و در واقع همیشه طراوت خود را حفظ می‌کنند. کیفیت یک کت بی انتها فقط در جنس پارچه‌ی آن خلاصه نمی‌شود بلکه شاخصه‌هایی چون سیلوئت کت، رنگ و جزئیات دوخت آن به مرور زمان قدیمی نمی‌شوند. با این تعابیر، میتوان گفت که Timelessness پوشاک بی انتها در فشن، کمی ریشه در سبک کلاسیک دارد.
چهارگانه سیلوئت، پارچه، دوخت و خلاقیت همگی منتج به بی انتها بودن یک آیتم می‌شوند.
این سخن ما را نباید به منزله قدیمی تلقی کردن آیتم‌های بی انتها در نظر بگیرید. درست است که بسیاری از آیتم‌های کلاسیک بی انتها هستند و همیشه در صنعت مد کاربردی اند اما حتی امروزه نیز خلاقیت‌های جدیدی از سوی برندها روانه بازار می‌شود که به سرعت به یک آیتم بی انتها تبدیل می‌شوند. این امر دقیقاً استقلال از زمان آیتم‌های بی انتها را نشان می‌دهد.
برای درک مفهوم تایم لس بهتر است از دید دیگری هم به اثر زمان در آن نگاه کنیم. کاربرد یک آیتم بی انتها در فشن، یک آزمون بزرگ است. آزمونی که با گذر زمان برگزار می‌شود. تمامی آیتم‌های بی انتها از این آزمون، در مدت زمان طولانی سر بلند بیرون می‌ایند. لباس بی انتها آزمون خود را در زمان طولانی با موفقیت گذرانده است. به همین دلیل از کمد لباس افراد به راحتی حذف نمی‌شود. برای درک بهتر آن بهتر است مثالی بزنیم. برای مثال یک کت Timeless، سیلوئت مشخص و رنگ غیر ترند دارد، فیت راحت (نه خیلی تنگ و نه خیلی گشاد) دارد و با کیفیت است. شاید گمان کنید که با تغییر طراحی و مواد اولیه سازنده این کت، بتوان بی انتها بودن آن را از بین برد اما برند بربری، خلاف آن را ثابت کرده است.
ترنچ کت بربری مثال بارزی از یک آیتم بی انتهاست. آیتمی که در طول جنگ جهانی اول، برای حفظ سربازان بریتانیایی در برابر تغییرات آب و هوایی به ارتش بریتانیا قدم گذاشت. کاربرد این کت در طولانی مدت برای همگان آشکار شد و نتیجه آن، ماندگاری در کمد لباس عام و خاص مردم بود. با اینکه ترنچ کت در ابتدا تحت عنوان یک کت بی انتها شناخته نمی‌شد، اما با مرور زمان این کت در تاریخ فشن ماندگارتر شد. با گذر سال‌ها، کارایی ترنچ کت پایدار ماند و به بخشی اساسی در کالکشن‌ها بدل شد. امروزه تولیدات ترنچ کت را فقط در کنار برند بربری نمی‌بینیم و سالانه هر برندی، طرح‌های مخصوص به خود را برای ترنچ کت به نمایش می‌گذارد. ویژگی قدیمی نشدن ترنچ کت، آن را Timeless کرده است.
برای آیتم‌های متعددی این مسیر رقم خورده است. برای مثال کت‌های توئید مشکی شنل، شلوار جین کلاسیک، کیف‌های بیرکین برند هرمس نیز امثال دیگری از آیتم‌های تایم لس هستند.
ویژگی‌های Timeless
با اینکه ویژگی‌های یک محصول Timeless قابل شمارش هستند، اما هر کسی، تعابیر خود را از Timelessness در فشن ارائه می‌دهد. کیفیت محصول، حس ماندگاری با گذر زمان، قابلیت به ارث رسیدن با کهنه به نظر نرسیدن یک قطعه لباس؛ همگی از تعابیر متفاوت Timeless هستند. اما باید به یاد داشته باشیم که یک محصول بی انتها، در ابتدا شاید این ویژگی‌ها را نداشته باشد و به مرور زمان با استفاده و مشخص شدن کاربرد آن، در زمره Timelessness قرار گرفتند.
بهترین یا کارآمدترین تعبیر از Timelessness در فشن چیست؟
در زمان خلق یک اثر نمیتوان با قاطعیت به آن برچسب بی انتهایی زد. چرا که یک محصول بی انتها، در طول زمان، بارها آزمایش می‌شود. در طول دهه‌ها، اصل و ریشه‌ی Timelessness در یک محصول محک زده می‌شود. تازگی یک اثر اصیل، حتی با گذر چندین دهه نیز، قابل لمس است. باوری که طراح بزرگ، Azzedine Alaïa، نیز از آن اینگونه یاد می‌کند:
“Indeed, sometimes it can take a lifetime to complete such a project. It is always hard working around every pièce de résistance (Masterpiece), even when it results in apparently simple designs.”
“در واقع گاهی یک عمر برای تکمیل چنین پروژه‌ای (منظور آیتم‌های تایم لس هستند) زمان صرف می‌شود. همیشه کار روی هر قطعه‌ی ماندگاری سخت است، حتی اگر طراحی آن، ساده به نظر برسد.”
در کل میتوان بی انتها را اینگونه تعریف کرد:
هنری که در قالب یک آیتم از قبیل پوشاک، کفش، اکسسوری، موسیقی، دکوراسیون و یا هر چیزی که ساخته دست بشریست با شاخصه‌هایی چون ماندگاری و کاربرد بالا، به یک آیتم تایم لس تبدیل می‌شود. اجناس بی انتها، نه فقط در صنعت فشن بلکه بیشتر حوزه استایلینگ، نمود بیشتری دارند. اجناس بی انتها، ستون‌های استایل شخصی یک فرد را می‌سازند و هیچگاه از کمد لباسشان حذف نمی‌شود. بی انتها در معنی خود نیز بی انتهاست، یک لباس قدیمی الزاماً بی انتها نیست و شاید نوآوری‌های جدید هم بی انتها باشند.
اجناس تایم لس در هر مکان و زمانی قدرت تطبیق پذیری بالایی از خودشان برای ترکیب شدن با سایر آیتم]ا را دارند و گذر زمان، از کاربرد آن‌ها کم نمی‌کند بلکه به آن حتی می‌افزاید. زمان در اجناس تایم لس، پختگی اثر را بیشتر می‌کند.
نتیجه گیری
بکار بردن وتژه‌ی Timeless، فقط به معنای لغوی آن و دانستن چند نکته در استایل خلاصه نمی‌شود. این اصطلاح به درکی عمیق‌تر و حتی زمانی طولانی برای آزمایش یک اثر دارد. با این حال میتوان با رعایت چند نکته‌ی ساده، اثر یا استایلی Timeless خلق کرد. حال که به درکی اساسی از Timeless رسید‌ه‌ایم، به نظر شما یک استایل timeless چه ویژگی‌هایی دارد؟